Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun ölkə iqtisadiyyatına hansısa bir səmərəsi varmı? - Yoxsa ora...

Bu gün gündəlik məişətdə istifadə etdiyimiz göyərtidən tutmuş, bibərə qədər ölkəmizə idxal olunursa, həyəcan təbili çalınmalıdır. Uğursuz kənd təsərrüfatı siyasəti,qeyri ixtisas sahiblərinin aqrar sektora vəzifəyə gətirilməsi, KTN-də yerlibazlığın tüğyan etməsi, qohum-qardaşın uyğun gəldi-gəlmədi vəzifələrə yerləşdirilməsi yüksək nəticələr əldə edilməsini əngəllədi. Nəticədə, kağız üzərində olan göstəricilərlə mövsüm zamanı əldə olunan nəticələr uyğunsuzluq təşkil etdiyindən Azərbaycana digər ölkələrdən gətirilməyən kənd təsərrüfatı məhsulu qalmadı.Amma ki, bu günün özündə də nazirlik rəsmilərinin göstərişinə uyğun olaraq, hamı bir nəfər kimi "yüksək göstərici rəqəmlərlə əhatələnmiş" şəkillər paylaşır. Təsəvvür edirlər ki, bununla ictimai rəydə yaranmış mənfiləri silib atacaqlar.

Faktinfo.az saytı xatırladır ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal xərclərinin əsas hissəsini dövlət öz üzərinə götürüb, dörd dövlət proqramı qəbul edilib, lakin kənd təsərrüfatı məhsullarına dair idxaldan asılılıq əksinə, artıb. Ət istehsalından danışmağa dəyməz, DGK və Statistika Komitəsinin açıqlamaları göstərir ki, Azərbaycana idxal olunan ət son 5 ildə azı 3 dəfə artıb. Eləcə də, 2019-cu ildə ölkəmizdə 2 149 000 ton buğda istehsal edildiyi halda, 2020-ci ildə bu göstərici 1 867 000 ton olub. 2021-ci ildə bu rəqəm 1 885 000 ton buğda tədarük edilib. 2022-ci ildən isə danışmağa dəyməz.

Çay istehsalı 2020-ci ildə Azərbaycanda cəmi 600 ton yaşıl çay yarpağı istehsal olunduğu halda, bu rəqəm ölkəmizə idxal olunan çaydan 22 dəfə azdır. Ümumilikdə, 2021-ci ildə ölkəmizə 13 984 000 ton çay idxal olunub. 2022-ci ildə bu rəqəm bir qədər də geriləyib.

Gündəlik həyatımızda istifadə edilən kartof, soğan, kələm, kök məhsulları isə illər əvvəl təlabatı azı 8 ay qarşıladığı halda, istehsal olunan bu məhsullar artıq daxili təlabatı 5 ay təmin edə bilmir. Payız fəsli başlar-başlamaz kartof, soğan, kələm, kök və s. məhsullar ölkəyə idxal olunur. Soğan isə ümumiyyətlə, 2002-ci ilin yayından idxal olunmağa başladı. Xatırlayanlar bilir ki, ekspertlər soğanın idxal olunmayacağı təqdirdə, qiymətinin 1,5-2 manata qədər yüksələ biləcəyini bildirmişdilər. Hazırda, bu siyahıya badımcan, bibər, göyərti və s. məhsulları da əlavə etmək olar.

Son illərə qədər bir az şərab istehsalı və ixracı, o cümlədən satışı ilə üz ağardırdı, onun da zayı çıxdı. Artıq Rusiyaya ixrac etdiyimiz şərab içkisi ilə bağlı mövqe itkisinə də məruz qalmışıq. Azərbaycan bazar payını Abxaziya, Moldovaya belə uduzub.

Daha ətraflı məlumat əldə etmək istərkən aşağıdakı linklə tanış olmaq olar:(https://www.rbc.ru/newspaper/2022/04/22/62611db69a79477a73626f6f),(https://www.faktinfo.az/news/son-iller-olkemiz-serab-satisinda-bazar-payini-diger-olkelere-uduzub-ilk-beslikde-olan-italiya-ispaniya-gurcustan-fransa-ve-portuqaliya-rusiyaya-umumilikde-foto

Bu elə bir dövrə təsadüf edir ki, artıq ruslar araqdan çox şərab və pivəyə üstünlük verirlər. Bu mövqe itkisi isə hələ bizimkiləri maraqlandırmır. İstehsal etdikləri şərab məhsulları daxili bazara hesablanırmış kimi görünür, bunun özünü doğruldub-doğrultmayacağı isə zaman məsələsidir.

KTN-nin tabeçiliyində Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutuna gəlincə, İnam Kərimov ora da bir kimya müəllimini əyləşdirib. Adam, tenderlərə qol çəkmək, İnstitutun rayonlardakı sınaq stansiyalarına ayrılan pullara qıraqdan baxmaqla,ting istehsal etmək üçün milyon manatlara imza atmaqla məşğuldur. Bəlkə heç özü də bilmir nə üçün əyləşdirilib o kresloya.Yoxsa, Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutun direktoru Vüqar Səlimov kreativ fikirləri, nəticəyə gəldiyi elmi-tədqiqat işləri, Azərbaycan şərablarının dünya bazarlarına çıxarılması, təbliği, reklamı ilə bağlı bir işə imza atmış olardı.Uzağa getməyək normal üzüm sortlarına dair 200 min ting tələb olunsa,o da yoxdur.Azərbaycan şərablarının təbliği ilə bağlı hansısa bir tədbirə də rast gəlinmir.

Səhv ediriksə, adam qalxıb desin ki, Kənd Təsərrüfatı nazirinə təklif verib, o da axrıncı dəfə Beynəlxalq Dequstasiyada Azərbaycan şərabları ilə bağlı bir cümləlik fikir səsləndirib. Varsa, durub danışsınlar. Belə anlaşılır, Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu pul "realizə" etmək üçün bir vasitədir. Eləcə də orada baş verən dava-dalaşlar, narazılıqlar, elmi dərəcəsi, profili inistituta uyğun olmayan şəxslərin şöbə müdiri təyin olunub irəli çəkilməsi heç kimi maraqlandırıb narahat etmirsə, demək fikirlərimizin həqiqətlə əlaqəsi daha yüksəkdir.

Ümumiyyətlə, Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutun direktoru Vüqar Səlimov yoldaşa bir sual verən gec yada tez tapılar ki, orada dövlət proqramından irəli gələn neçə bəndə əməl edilib,inistitutda nə işlə məşğulsunuz?Yox, bəlkə də səhv edirik, deyəsən orada Dövlət Proqramından irəli gələn bir "punkta" əməl olunub.O da az-çox Azərbaycan şərablarını Beynəlxalq sərgilərdə təbliğ etməyə savadı çatan,dünya miqyaslı dequstatorların diqqətinə çatdıra bilən,şərabçılıqla bağlı dövlət proqramının hazırlanıb,ərsəyə gəlməsinə əməyi keçən şərabçı-alim Taryel Pənahovu o inistitutdan işdən çıxartmaq olub.

Belə anlaşılır, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin bütün strukturlarında, o cümlədən, Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunda idarəetmənin optimallaşdırılması həyata keçirilməlidir. Təbii, bu hər tərəfli maliyyə təftişindən sonra olmalı, indiyə qədər ora ayrılmış dövlət vəsaitinin səmərəliliyi yoxlanılmalıdır. Bəlkə də, kiçik bir şöbə şəklində Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinə birləşdirilməlidir.Əks təqdirdə, heç bir səmərəsi olmayan Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu dövlət iqtisadiyyatına yük olmaqda davam edəcək.

FAKTİNFO.AZ